Ο τρόπος που σκέφτεστε για τα γεγονότα και τους ανθρώπους στη ζωή σας μπορεί είτε να σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τα πράγματα με πιο θετικούς τρόπους ώστε να είστε σε θέση να τα αντιμετωπίσετε ή θα σας παρασύρει σε ένα μοτίβο αρνητικής σκέψης, όπου θα αισθάνεστε άσχημα για τον εαυτό σας, τους άλλους και τις δυνατότητες σας. Οι
αντιδράσεις που βασίζονται σε ανθυγιεινούς τρόπους σκέψης μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη και άγχος, να παρατείνουν τους στρεσογόνους παράγοντες και να δημιουργήσουν χρόνιες αγχωτικές καταστάσεις που μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην υγεία.
Δεν μπορείτε πάντοτε να ελέγχετε αυτό που σκέφτεστε, αλλά μπορείτε να μάθετε να αναγνωρίζετε πότε βυθίζεστε σε ένα αρνητικό μοτίβο σκέψης και στη συνέχεια, να επανεκκινήσετε και να ανακατευθύνετε τη σκέψη σας σε ένα πιο εποικοδομητικό ή ελπιδοφόρο μοτίβο. Εάν καταφέρετε να ανακατευθύνετε την αρνητική σας σκέψη για μήνες ή και χρόνια, μπορείτε ακόμη και να αλλάξετε τα πρότυπα των νευρικών συνδέσεων στον εγκέφαλό σας, ώστε να αντιδράτε στα γεγονότα της ζωής με πιο προσγειωμένους τρόπους, με λιγότερο πανικό και περισσότερη κρίση.
Είναι δύσκολο να εντοπίσουμε τα αρνητικά μοτίβα σκέψης, επειδή οι σκέψεις μας φαίνονται τόσο άμεσες και αληθινές. Έχουμε μια τάση να τις αποδεχόμαστε χωρίς κριτική, χωρίς καμία αμφισβήτηση. Επίσης, η ανησυχία ότι κάτι κακό μπορεί να συμβεί, μπορεί ακόμη και να μας προσελκύει, κάνοντας μας να αισθανθούμε ότι κάνουμε κάτι για το πρόβλημα, ακόμα και όταν κάνουμε τα πράγματα χειρότερα για τον εαυτό μας.
Για μερικούς από εμάς, η υπερανάλυση μπορεί να δίνει την αίσθηση ότι έχουμε την εξουσιοδότηση να πάρουμε τον έλεγχο. Διατηρώντας σκέψεις που συνδέονται με στρεσογόνους παράγοντες στο μυαλό μας, μπορεί να αισθανόμαστε ότι μπορούμε να ελέγξουμε το τι πρόκειται να συμβεί. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους στρεσογόνους παράγοντες πίεσης της ζωής δεν είναι ελεγχόμενοι, οπότε η υπερβολική εστίαση σε αυτούς, οδηγεί στην αποστράγγιση της ψυχικής και συναισθηματικής μας ενέργειας και παρατείνει την ανταπόκριση του σώματος στο στρες.
Ακολουθούν 3 αρνητικά μοτίβα σκέψης που καλό είναι να αποφεύγουμε και τι μπορούμε να κάνουμε αντ’ αυτών:
1. Αρνητικός Μηρυκασμός
Αν και το «καθρέφτισμα» είναι φυσιολογικό και μπορεί να είναι και υγιές, γίνεται προβληματικό όταν είναι αρνητικό, υπερβολικό και επαναλαμβανόμενο. Ο μηρυκασμός είναι ένα είδος αρνητικής σκέψης στον οποίο έχουμε κολλήσει ψυχικά και συνεχίζουμε να γυρίζουμε τους τροχούς μας χωρίς να κάνουμε κάποια πρόοδο, όπως ένα αυτοκίνητο βρίσκεται κολλημένο σε μια χιονοθύελλα. Ο μηρυκασμός μπορεί να σας δημιουργήσει περισσότερο άγχος καθώς συνεχίζετε να σκέφτεστε όλο και πιο αρνητικά αποτελέσματα που θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμβούν.
Εάν νιώθετε μοναξιά, μπορεί να σκεφτείτε ότι θα είστε μόνοι σας για πάντα, δεν θα βρείτε ποτέ τον κατάλληλο σύντροφο, δεν θα αποκτήσετε ποτέ παιδιά, θα χάσετε τους φίλους σας και θα καταλήξετε να ζείτε απομονωμένοι. Ο μηρυκασμός μπορεί επίσης να σας κάνει να αισθάνεστε κατάθλιψη.
Μπορεί να επικεντρώνεστε στο πόσο άσχημα αισθάνεστε, γιατί αισθάνεστε τόσο άσχημα, τι λάθη κάνατε που σας οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση και πώς τα πράγματα θα μπορούσαν να χειροτερέψουν και να σας καταβάλλουν ψυχολογικά ακόμα περισσότερο. Πριν το καταλάβετε, αρχίζετε να αισθάνεστε αποτυχημένοι, και αυτό σας εμποδίζει να λάβετε μέτρα για να λύσετε το πρόβλημα που σας απασχολεί.
Τι μπορείτε να κάνετε: Δώστε προσοχή όταν η σκέψη σας αρχίζει να γίνεται επαναλαμβανόμενη ή αρνητική. Όταν παρατηρήσετε ότι εγκλωβίζεστε σε μηρυκασμό, προσπαθήστε να σπάσετε τον αρνητικό κύκλο. Προσπαθήστε να μην προβείτε σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (υπερκατανάλωση αλκοόλ, τροφής κ.ο.κ) για να αποφύγετε τις αρνητικές σκέψεις. Προσπαθήστε να αλλάξετε τη σκέψη σας μέσω της επικέντρωσης σε μία επίλυση των προβλημάτων σας που να είναι πιο μελετημένη και στρατηγική.
2. Υπερανάλυση
Η υπερανάλυση είναι όταν επαναλαμβάνετε διαφορετικές επιλογές στο μυαλό σας, προσπαθώντας να φανταστείτε κάθε πιθανό αποτέλεσμα και όλα όσα θα μπορούσαν να συμβούν στο μέλλον, για να βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει την τέλεια επιλογή. Η εστίασή σας επικεντρώνεται στην αποφυγή λαθών και κινδύνων. Το πρόβλημα με την υπερανάλυση είναι ότι πρόκειται για μια προσπάθεια ελέγχου αυτών που είναι πέρα από τον έλεγχό μας.
Δεν έχουμε μια μαγική σφαίρα που να μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Οι περισσότερες επιλογές μας, δεν γνωρίσουμε τι έκβαση θα έχουν. Για παράδειγμα, όταν επιλέγετε έναν σύντροφο, δεν γνωρίζετε ποιες καταστάσεις θα αντιμετωπίσετε οι δυο σας ούτε πώς θα αντιδράσει ο σύντροφός σας σε κάθε κατάσταση.
Η υπερανάλυση μπορεί να μειώσει τη χαρά σας σε καταστάσεις όπως η επιλογή σπουδών, η αλλαγή θέσεων εργασίας, ο γάμος, η απόκτηση παιδιών, η αγορά ενός σπιτιού κ.ο.κ. Μπορεί να σας κάνει να απεχθάνεστε το ρίσκο και να φοβάστε να δράσετε. Μπορεί να σας κρατήσει κολλημένους, αδύναμους να εγκαταλείψετε μια κακή σχέση ή να επιλέξετε μια διαφορετική καριέρα.
Τι μπορείτε να κάνετε: Περιορίστε το χρόνο που αφιερώνετε σκεπτόμενοι μια απόφαση πριν ενεργήσετε. Ορίστε στον εαυτό σας μία προθεσμία για να αποφασίσετε, ακόμα κι αν αισθάνεστε άβολα με αυτό. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να διερευνήσει μόνο μερικές εναλλακτικές επιλογές και όχι όλες.
3. Κυνική εχθρότητα
Η κυνική εχθρότητα είναι ένας τρόπος σκέψης και αντίδρασης που χαρακτηρίζεται από θυμωμένη δυσπιστία για τους άλλους. Βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους ως απειλές. Σκεφτόμαστε ότι μπορεί να μας εξαπατήσουν, να μας εκμεταλλευτούν, να μας απογοητεύσουν ή να μας προκαλέσουν κακό.
Η κυνική εχθρότητα συνεπάγεται την ερμηνεία της συμπεριφοράς των άλλων ανθρώπων με τους χειρότερους τρόπους. Η κυνική εχθρότητα μπορεί να καταστρέψει τις σχέσεις σας.
Τι μπορείτε να κάνετε: Προσπαθήστε να αποστασιοποιηθείτε από τις επικριτικές σκέψεις σας. Δώστε προσοχή όταν αρχίζετε να σκέφτεστε με δυσπιστία και σκεφτείτε συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους να δείτε την κατάσταση. Ποια είναι κάποια καλοπροαίρετα ή λιγότερο τοξικά κίνητρα για τη συμπεριφορά των άλλων;
Μάθετε να είστε πιο επιφυλακτικοί με την κρίση σας και να αναζητήσετε βάσιμα στοιχεία πριν αρχίσετε να βάζετε ταμπέλες στους άλλους. Παρατηρήστε πώς η δική σας συμπεριφορά μπορεί να απομακρύνει τους άλλους από εσάς ή να τους παρακινεί να αντιδρούν αρνητικά απέναντί σας.
Πηγή: psychologytoday.com